سپتیک تانک

سپتیک تانک چیست:

 مخزنی دفنی است از جنس پلی اتیلن سنگین ، فایبرگلاس رزینی ، بتن و یا سنگ که بدلیل مکانیزم بسیار ساده و غیر الکترومکانیکال بودن در تمامی دنیا بسیار مورد توجه کارفرمایان قرار گرفته است . سپتیک تانک که اغلب اوقات بصورت دفنی میباشد در خارج از محل سکونت و در محوطه ای دور از عبور و مرور دفن می شود.

عملکرد سپتیک تانک به نحوی است که پساب خروجی از ساختمان بواسطه لوله کشی انجام گرفته به قسمت ورودی سپتیک تانک منتقل می گردد . در این مسیر می توان از منهول سر راه سپتیک تانک استفاده نمود یعنی تمامی فاضلاب های محوطه و ساختمان به منهولی قبل از سپتیک تانک منتقل و سپس از منهول به سپتیک تانک منتقل گردد. فاضلاب بهنگام ورود به سپتیک تانک اصولا باید به آرامی وارد دستگاه گردد بدین منظور سر راه ورودی به سپتیک تانک از زانویی استفاده می گردد تا فشار پساب ورودی به دستگاه توسط این زانو کاملا خنثی شود و به آرامی به ته بخش اول سپتیک تانک هدایت گردد.

بعد از ایجاد آرامش در بخش اول و ته نشینی مواد سنگین و شناور شدن چربی های سبک از مجرایی که در وسط بافل میانی سپتیک تانک تعبیه می شود مواد با BOD5 به نسبت کمتر از حالت اول وارد بخش دوم سپتیک تانک می شود . این مواد در حقیقت از بخش زلال قسمت اول سپتیک تانک برای هدایت به بخش دوم سپتیک تانک انتخاب می شود . این کار خیلی سخت نیست چرا که مکان حفره ایجاد شده در بافل میانی سپتیک تانک به نحوی انتخاب می شود که پساب زلال فاضلاب ورودی به بخش اول سپتیک تانک را به قسمت دوم هدایت میکند .

در قسمت دوم سپتیک تانک آن بخش از جامدات که در قسمت اول به هر دلیلی از جمله تلاطم ایجاد شده بواسطه سرریز یکباره پساب به درون سپتیک تانک یا شیب نامناسب لوله های ورودی و عدم استفاده از منهول ، وارد این بخش شده اند ته نشین می شوند و روغن ها و چربی ها نیز بدلیل سبک بودن در قسمت بالایی قسمت دوم قرار میگیرند . این چربی ها نیز آنقدر با هم کلونی تشکیل میدهند و به هم می چسبند تا سنگین شده و به ته مخزن سقوط نمایند . در قسمتی که جامدات ته نشین می شوند توده باکتری های بی هوازی به رشد و فعالیت مشغولند . باکتری بی هوازی بعد از اتمام اکسیژن درون مایع و مواد مغذی نسبت به خودخوری اقدام می نمایند این عامل باعث ایجاد گرما و آب شدن تدریجی لجن های ته نشین شده بهمراه مقداری گاز متان و هیدروسولفور می گردد . همین عامل باعث ضرورت تعبیه ونت هدایت گاز در سپتیک تانک می گردد . وظیفه اصلی ونت در سپتیک تانک انتقال گازهای ایجاد شده بواسطه فعالیت باکتری های بی هوازی می باشد.

ونت

  ونت در بالای قسمت خروجی سپتیک تانک و یا در بالای سقف سپتیک تانک قرار داده می شود . جنس لوله ونت سپتیک تانک پلی اتیلن تکجداره می باشد . چنانچه سپتیک تانک در فضای آزاد استفاده شود که نزدیک ساختمان نباشد تا بوی خروجی از ونت سپتیک باعث اذیت و آزار بهره بردار نگردد.

دریچه بازدید یکی دیگر از اجرای اصلی سپتیک تانک می باشد . این که یک دریچه برای سپتیک تانک تعبیه گردد یا دو دریچه بستگی به نحوه طراحی دیوایدر میانی و ظرفیت سپتیک تانک دارد در سپتیک تانک با ظرفیت کمتر از 10 مترمکعب می توان بجرات گفت استفاده از یک دریچه بازدید در بالای سقف سپتیک تانک بهتر از تعبیه دو دریچه است چرا که هر مقدار تعداد برشها در بدنه سپتیک تانک کمتر باشد مقاومت مکانیکی سپتیک تانک بالاتر می رود در این صورت دریچه بازدید را طوری تعبیه می کنند که دسترسی به هر دو قسمت سپتیک تانک از این دریچه میسر باشد.

یکی دیگر از اجزاء مهم سپتیک تانک لوله ورودی سپتیک تانک می باشد . لوله ورودی به سپتیک تانک در بالاترین نقطه یکی از عدسی ها یا در بالای سقف بخش اول سپتیک تانک نصب می گردد . جنس لوله ورودی به سپتیک تانک و سایز آن بستگی به لوله خروجی از منبع تامین فاضلاب دارد.

لوله خروجی نیز در قسمت انتهایی سپتیک تانک نصب می گردد . جنس لوله خروجی سپتیک تانک اصولا پلی اتیلن و در بعضی مواقع پی وی سی می باشد . همواره سر لوله خروجی از سپتیک تانک به سمت پایین و بصورت زانویی خواهد بود البته این موضوع نیز نیاز به تکنولوژی خاص استفاده از جوش اکستروژن دارد.

قطر لوله خروجی از سپتیک تانک بهیچ عنوان نباید از قطر لوله ورودی کمتر باشد چرا که در اینصورت زمانی که آب با حداکثر دبی وارد سپتیک تانک می گردد باعث آور فلو و نهایتا برگشت پساب به درون لوله ورودی و بهم ریختن مکانیزم عملکرد باکتری های بی هوازی و ... خواهد شد. اما اینکه حداکثر قطر لوله خروجی از سپتیک تانک چقدر می تواند باشد تنها نیازمند دقت به این مطلب است که هر مقدار قطر لوله خروجی بیشتر باشد در حقیقت ظرفیت سپتیک تانک و مدت ماند پساب درون سپتیک تانک کمتر می شود چرا که آب در سطع مقطع پایین تری از سپتیک تانک خارج می شود.

یکی دیگر از اجزائی که در بدنه سپتیک تانک مشاهده می کنید پایه های نصب شده در پایین ترین قسمت سپتیک تانک و همتراز جداره بیرونی کف مخزن سپتیک می باشد. جنس بدنه پایه سپتیک تانک پلی اتیلن می تواند لوله دوجداره یا تکجداره پلی اتیلن باشد . وظیفه اصلی پایه در سپتیک تانک مخصوصا سپتیک تانک پلی اتیلن جلوگیری از عدم چرخش سپتیک تانک هنگام بارگیری است و به هیچ عنوان پایه سپتیک تانک باربر نیستند.  

محاسن سپتیک تانک :

- سرعت زیاد در اجرا و نصب به نحوی که یک دستگاه سپتیک تانک پیش ساخته را می توان یک روزه تولید و نصب کرد .

- مناسب برای زمین های دژ و یا زمین هایی که قدرت جذب بسیار کمی دارند و یا مناطقی که سطح آبهای زیر زمینی در آن بالا باشد . چرا که امکان نفوذ آب از بیرون به درون سپتیک تانک پیش ساخته میسر نیست .

- سپتیک تانک به دلیل استقرار درون زمین مکانی را اشغال نمی نماید .

- مقرون به صرفه بودن و هزینه بسیار مناسب استفاده از سپتیک تانک

 طراحی سپتیک تانک :

– برای زلال سازی بهتر فاضلاب باید سپتیک تانک را دو یا سه مخزنه طراحی نمود که باید حجم قسمت اول سپتیک تانک را دو برابر حجم قسمتهای بعدی مخزن سپتیک تانک در نظر گرفت .این امر به منظور جلوگیری از نوسانات سطحی فاضلاب و طولانی تر کردن تخلیه لجن سپتیک تانک صورت می گیرد.

– بمنظور تخمین درست حجم یا ظرفیت سپتیک تانک ضریب تبدیل آب مصرفی منبع تامین فاضلاب به فاضلاب معمولاٌ برابر 80 درصد در نظر گرفته شود.

– میزان تولید فاضلاب با توجه به سرانه مصرف آب و ضریب تبدیل آن به فاضلاب برای زمان ماند 24 ساعت برای مجتمع های مسکونی و 12 تا 15 ساعت برای مجتمع های اداری و تجاری و کمپ های کارگری و مهندسی (به دلیل عدم حضور پرسنل عملیاتی در طول روز) در نظر گرفته شود=

– حداقل عمق موثر برای سپتیک تانک باید 1.2 متر باشد، عمق موثر سپتیک تانک عبارتست از فاصله آزاد فاضلاب تا کف سپتیک تانک.

– فاصله سطح فاضلاب آزاد درون سپتیک تانک تا سقف سپتیک تانک حداقل باید 20 سانتی متر باشد.

بمنظور خروج گازهای حاصل از تجزیه فاضلاب بواسطه فعالیت باکتری های بی هوازی در فضای داخلی سپتیک تانک، از لوله ای به قطر 10 سانتیمتراستفاده شود. بمنظور جلوگیری از انتشار بوی گاز متان و هیروژن سولفید و … ارتفاع لوله تهویه یا ونت سپتیک تانک را حداقل 1.5 متر بالاتر از ارتفاع بالاترین نقطه در ساختمان در نظر بگیرید. همچنین برای جلوگیری از ورود و یا افتادن جانوران و پرندگان به لوله تهویه می توان دو کار انجام داد : 

1- یا در انتهای ونت سپتیک تانک توری نصب گردد و یا با نصب زانوی 90 درجه امتداد دهانه خروجی لوله تهویه سپتیک تانک را به طرف زمین برگردانده شود.

– برای بازدید، تمیز کاری و تعمیر کردن سپتیک تانک یا حتی تخلیه سپتیک تانک بهنگام ضرورت، تعبیه دریچه آدم رو ضروری است.

– بمنظور جلوگیری از حرکت اغتشاشی فاضلاب ورودی که ممکن است موجب خروج کف ناشی از عمل تجزیه فاضلاب گردد از مانع استفاده گردد.